Tarihi binlerce yıl öncesine uzanan Amasya, “Şehzadeler Şehri” olarak anılmasının yanı sıra köklü mutfak kültürüyle de damaklarda taht kuran bir gastronomi hazinesi. Pek çok medeniyetin izlerini taşıyan Amasya mutfağının zengin geçmişi, her yemeğin içine biraz tarih biraz hikâye katıyor. Osmanlı Dönemi’nde şehzadelerin eğitim aldığı bu şehir, saray mutfağının zarafetiyle halk mutfağının samimiyetini harmanlayan, hem görkemli hem içten bir sofra kültürü de sunuyor.
Amasya sofralarının başrolünde mevsiminde toplanmış taze sebzeler, mis gibi kokusuyla baş döndüren elmalar, doyurucu baklagiller ve sıcacık taş fırınlardan çıkan hamur işleri yer alıyor. İç Anadolu ile Karadeniz arasında köprü görevi gören şehir, her iki bölgenin mutfağının öne çıkan özelliklerini ustalıkla harmanlıyor. Kimi zaman Karadeniz’in otları kimi zaman Yeşilırmak Ovası’nın tahılları yöresel lezzetlere can veriyor.
İç ısıtan çorbalar, doyurucu et yemekleri, sıcacık hamur işleri ve mis kokulu tatlılar… Şehrin mutfağı hem karnını hem kalbini doyuracak hikâyelerle dolu! Şehrin hemen her köşesinde lezzet dolu bir kapı aralayan lokantaları, tatlıcıları ve fırınları keşfedebilirsin. Şimdi bu tarihî ve nefis mutfağı keşfetme zamanı!
Amasya Mutfağının Başlangıçları: Yöresel Çorbalar
Lezzet yolculuğumuz, şehrin serin sabahlarında ya da sıcacık akşamlarında daha ilk kaşıkta içini ısıtacak çorbalarla başlıyor. Toygadan kesme ibiğe kadar uzanan bu çorba serüveni hem gelenek hem şifa barındırıyor içinde. Nesilden nesle aktarılan tariflerle hazırlanan yöresel çorbalar, Amasya mutfağının samimi yüzünü daha ilk yudumda gösteriyor. Hadi gel, bu leziz çorbaların nasıl olduğuna birlikte bakalım.
Toyga Çorbası
Toyga çorbası, Amasya mutfağının en bilinen ve sevilen çorbalarından biri. Ana malzemeleri yoğurt, yarma (dövme buğday) ve nane olan bu çorbaya zaman zaman nohut da ekleniyor. Tüm malzemeler bir araya gelince de ortaya hem kıvamlı hem ferahlatıcı bir lezzet çıkıyor. Lezzetli ve doyurucu Amasya çorbası, geçmişten bugüne sofralarda sağlam bir yer edinmiş durumda. Bu benzersiz tarif, iç ısıtan lezzetiyle özellikle soğuk mevsimlerde şifa niyetine içiliyor. Yıllardır aynı özenle pişirilen ve özünü koruyan bu çorbayı ev sofralarının yanı sıra yöresel lezzetler sunan lokantalarda da bulabilirsin.
Çatal Çorba (Kesme İbik Çorbası)
Şehrin geleneksel tariflerinden biri olan çatal çorba, halk arasında kesme ibik çorbası adıyla anılıyor. İsmi oldukça ilginç ancak lezzeti bir o kadar tanıdık ve samimi! Yeşil mercimekle ve erişteyle (kesme hamur) hazırlanan bu çorba, bazen kemikli et suyuyla zenginleştiriliyor. Ortaya çıkan sonuçsa hem doyurucu hem besleyici bir lezzet şöleni. Amasya yöresel yemekleri arasında önemli bir yere sahip olan bu lezzet, evlerde sıklıkla yapılan geleneksel tariflerden biri. Bu yöresel lezzeti pek çok esnaf lokantasında bulmak da mümkün. Sevilen Amasya ev yemekleri arasında yer alan bu özel tarif, öğle arasında içildi mi akşama kadar tok tutuyor. Bizden söylemesi!
Amasya’nın Meşhur Yöresel Yemekleri ve Ana Lezzetleri
Sıra geldi menünün en büyük kısmına! Amasya’da mutfağın kalbi, yerli malzemelerin ustalıkla buluştuğu ana yemeklerde atıyor. Doğanın cömertliğinden izler taşıyan bu yemekler, yöre mutfağının zenginleşmesinde önemli bir rol üstleniyor. Her tabakta emeğin, her lokmada derin bir tarihin gizli olduğu bu mutfak, doyurucu olduğu kadar köklü bir geçmişe de sahip. Şehre özgü benzersiz tatları yerinde denemek istiyorsan Amasya uçak bileti seçeneklerine göz atabilir, kendine bir lezzet yolculuğu hediye edebilirsin. Şimdi şehrin ruhunu içinde barındıran bu benzersiz lezzetlerle tanışma zamanı!
Amasya Kebabı (Şehzade Kebabı)
Kebabın Amasya hâli bir başka güzel! Amasya’nın meşhur yemekleri arasında yer alan şehzade kebabı, ününü damaklarda iz bırakan lezzetinin yanı sıra taşıdığı tarihî ve kültürel mirasa da borçlu. Genellikle dana etiyle hazırlanan bu kebaba patlıcan, domates ve biber gibi sebzeler de eşlik ediyor. Etin ve sebzelerin kendi suyuyla yumuşacık hâle geldiği bu yemekte, tüm lezzetler bir potada eriyor desek yeridir. Ortaya çıkan aroma ise tam bir ziyafet havası yaratıyor! Amasya yemekleri denince akla ilk gelen bu eşsiz lezzetle tanışmaya hazırsan yöresel yemekler sunan restoranları veya kebapçıları ziyaret edebilirsin. Kebabın yanında servis edilen bulgur ya da pirinç pilavıyla da doyuruculuğunu ikiye katlayabilirsin!
Bakla Dolması
“Amasya’nın neyi meşhur?” diye soruyorsan bakla dolması hiç düşünmeden verilecek yanıtlar arasında başı çekiyor. Ancak bu sadece bir yemek değil, şehrin kültürel mirasının da bir parçası. “Amasya dolması” olarak da bilinen bu yemeğin klasik yaprak sarmasından farklı olarak çok daha doyurucu olduğunu söylemek mümkün.
Bakla dolmasının iç harcında kuru bakla, yarma, soğan, salça ve çeşitli baharatlar yer alıyor. Lezzetine doyum olmayan bu harç, özenle seçilmiş asma yapraklarına sarılıyor. Bu benzersiz lezzetin en büyük sırrıysa pişerken tencerenin altına konulan kemikli et. Etin verdiği lezzet, baklayla birleşince ortaya benzersiz bir aroma çıkıyor. Evlerde sıkça hazırlanan, sofraların baş tacı olan bu tarifi yöresel lokantalarda da bulabilirsin. Yanında buz gibi bir cacıkla da aldığın keyfi zirveye taşıyabilirsin.
Keşkek
Keşkek, Anadolu’nun birçok yerinde olduğu gibi Amasya’da da düğünlerin ve bayram sofralarının baş köşesinde yer alıyor. Buğdayın ve etin uzun uzun pişirilip dövülmesiyle hazırlanan bu özel yemekte kuzu ya da tavuk eti tercih ediliyor. Sonunda ortaya macun kıvamında, oldukça doyurucu ve besleyici bir lezzet çıkıyor. Servis edilmeden önce üzerinde gezdirilen tereyağında kızdırılmış kırmızıbiberin kokusuysa iştah kabartıcı. Bu sıcacık tat, Amasya yöresel yemekleri arasında çok özel bir yere sahip. Genellikle toplu etkinliklerde yapılan bu lezzeti, bazı lokantalarda denk gelirsen kaçırmamanı öneririz!
Mumbar Dolması
Sakatat sevenler buraya! Amasya mutfağının en iddialı yemeklerinden biri olan mumbar dolması, kalbinde taht kurmaya hazır. Titizlikle temizlenen koyun bağırsağından yapılan bu yemekte pirinç, kıyma, soğan ve çeşitli baharatlarla hazırlanan lezzetli bir iç harç kullanılıyor. Bu özel lezzet, damak zevkine bağlı olarak haşlama ya da kızartma yöntemiyle hazırlanıyor. Hazırlaması gerçekten zahmetli olsa da sonuç kesinlikle buna değiyor. Ustalık isteyen bu yemeğin lezzeti ise alışılmışın dışında ancak damaklarda iz bırakan türden. Çoğunlukla evlerde hazırlanan mumbar dolmasını, bazı lokantalarda veya sakatatçılarda da bulabilirsin. Yanına çoban salata ve soğan söğüş söyleyerek menünü tamamlayabilirsin.
Madımak Yemeği
Madımak, Amasya’da ve çevresinde kendiliğinden yetişebilen bir bitki. Ispanağı andıran bu bitki, ilkbaharda taze taze toplanıyor; soğanla, bulgurla veya pastırmayla kavrularak pişiriliyor. Zaman zaman sulu yemek şeklinde de hazırlanıyor. Hem hafif hem lezzetli olmasıyla öne çıkan bu sağlıklı yemek, özellikle bahar aylarında Amasya mutfağında kendine sıkça yer buluyor. Öyle ki şehrin ot yemekleri kültürünün de önemli bir temsilcisi olarak kabul ediliyor. Çoğunlukla evlerde pişirilen bu bitki, nadiren bazı lokantalarda veya yöresel pazarlarda karşına çıkabilir. Madımak yemeği özellikle “Sağlıklı, doğal ve yerel bir lezzet arıyorum” diyenler için birebir!
Hengel (Amasya Mantısı)
Sevilen yöresel lezzetlerden biri olan hengel, “Amasya mantısı” olarak da biliniyor. İç harcıyla klasik mantılardan ayrılan bu mantı türü, genellikle boş ya da patatesli bir harçla hazırlanıyor. Hamurlar kare ya da üçgen biçiminde kesilip haşlanıyor. Ardından mantılar, üzerine sarımsaklı yoğurt ve tereyağlı sos gezdirilerek servis ediliyor. Pratikliği kadar doyuruculuğuyla da dikkat çeken hengel, özellikle kalabalık ev sofralarının vazgeçilmezleri arasında yer alıyor. Ancak bu lezzeti bazı yöresel lokantalarda da bulmak mümkün. Sen de mantı seviyorsan hengeli mutlaka denemelisin. İstersen yanında domates çorbası, gavurdağı salatası ve turşu da tüketebilirsin.
Patlıcan Çullama
Patlıcan çullama şehre özgü, benzersiz bir patlıcan yemeği. Bu yemek, közlenmiş ya da kızartılmış patlıcanların üzerine yumurta, un ve baharatlardan oluşan, çullama adı verilen özel bir karışımın dökülmesiyle hazırlanıyor. Fırında veya tavada pişirildiğindeyse ortaya hem meze hem ana yemek olarak sunulabilecek nefis bir lezzet çıkıyor. Özellikle yaz aylarında taze patlıcanlarla yapıldığında tadına doyum olmuyor. Her evde farklı bir dokunuşla hazırlansa da lezzeti her zaman garanti! Evlerde sıkça hazırlanan patlıcan çullamayı yöresel yemekler sunan lokantalarda da bulabilir, benzersiz bir lezzetin tadını çıkarabilirsin.
Patlıcan Pehli
Patlıcan pehli de şehrin geleneksel etli yemeklerinden biri. Oldukça doyurucu olan bu yemekte kuzu ya da dana eti irice dilimlenmiş patlıcanlarla birlikte pişiriliyor. Pişirme işlemi bir tencerede veya güveçte ağır ağır gerçekleştiriliyor. Patlıcanların et suyunu içine çekmesiyle oluşan bu lezzet, tam anlamıyla damaklarda şenlik yaratıyor. Yanında pilavla ya da ekmekle tüketebileceğin patlıcan pehli, davet sofralarının yıldızı niteliğinde. Bu yemeği yöresel yemekler pişiren lokantalarda bulabilirsin. Sulu yemeklerden hoşlanıyorsan bu lezzete kesinlikle bayılacağını söyleyebiliriz. Patlıcanların ete lezzet kattığı bu yemeğin suyuna ekmek banmanın keyfiyse bir başka!
Amasya Hamur İşleri: Pideler ve Çörekler
Lezzet turumuza Amasya hamur işleri ile devam ediyoruz. Kat kat yoğrulmuş hamurlar taş fırınlarda hayat buluyor. Fırından yayılan mis gibi kokular, şehrin en davetkâr anlarını yaşatıyor. Merzifon pidesinin çıtırtısı ya da haşhaşlı çöreğin yumuşaklığı denince acıkmak işten bile değil! Hamur işlerinin en güzel hâline ev sahipliği yapan bu mirasa birlikte göz atalım.
Amasya Çöreği
Amasya çöreği ya da diğer bir adıyla Amasya böreği, şehrin en meşhur hamur işlerinden biri. Mayalı hamurdan yapılan bu çörek, genellikle içine ceviz veya haşhaş eklenerek hazırlanıyor. Bazen de sadece yağ sürülerek kat kat sarılıp tepside pişiriliyor. Hem tuzlu hem tatlı çeşitleri bulunan bu lezzet, özellikle çay saatlerinin vazgeçilmezi. Doyurucu ve aromatik oluşuyla öne çıkan Amasya çöreğini fırınlarda, pastanelerde veya yöresel ürünler satan dükkânlarda kolayca bulabilirsin. “Amasya’nın neyi meşhur?” diye merak ediyorsan yolun düşmüşken bu çöreği tatmayı unutma!
Merzifon Pidesi
“Merzifon’da ne yenir?” sorusunun en lezzetli cevabı elbette ki Merzifon pidesi! Bölgeyle özdeşleşen bu pide, kıymalı veya kuşbaşılı iç harçla hazırlanıp açık ya da kapalı şekilde pişiriliyor. Özel mayalanmış hamuruyla ve taş fırında pişirilmesiyle de âdeta diğer pidelere meydan okuyor! Etli hamur işlerini seviyorsan sıcak sıcak servis edilen bu pideyi pek çok Amasya pide salonunda kolayca bulabilirsin.
Amasya Ev Ekmeği
Amasya’da geleneksel yöntemlerle yapılan ev ekmeğinin lezzeti bambaşka! Taş fırında ya da sac üzerinde pişirilen bu özel ekmek, tam buğday unuyla yoğruluyor. İster mayalı ister mayasız olarak hazırlanan hamur, piştikten sonra günlerce bayatlamadan tüketilebiliyor. Çıtır çıtır oluşuyla, incecik kabuğuyla ve yoğun iç dokusuyla dikkat çeken bu ekmek, özellikle kahvaltılarda tereyağı ve bal eşliğinde afiyetle tüketiliyor. Aynı zamanda yemeklerin yanında sıkça tercih edildiğini görmek de mümkün. Geleneksel yöntemlerde yapılan Amasya ev ekmeğini bazı yöresel pazarlarda ve fırınlarda bulabilirsin.
Amasya’da Tadılması Gereken Tatlılar
Amasya gezisini tatlı bir final olmadan tamamlamak mümkün değil! Şekerle değil, anılarla tatlanan bu lezzetler âdeta gönülleri fethediyor. Her lokmasında mutlu hissettiren benzersiz tatlıları birlikte inceleyelim.
Yuka Tatlısı
Söz konusu Amasya tatlısı olduğunda şüphesiz akla ilk gelen lezzet yuka tatlısı! Yörede “yuka” adı verilen incecik yufkaların arasına ceviz serpilip rulo yapıldıktan sonra fırınlanan bu tatlı, üzerine dökülen şerbetle tatlandırılıyor. Görüntü itibarıyla baklavayı andırsa da hem yufkasının yapısıyla hem şerbet oranıyla bambaşka bir deneyim sunuyor.
Yuka tatlısı özellikle bayramlarda, özel kutlamalarda ya da geleneksel günlerde yerel halk tarafından sıkça yapılıyor. Hafif lezzetiyle tatlı krizlerini anında çözen bu lezzeti, şehrin bazı pastanelerinde veya tatlıcılarda bulabilirsin. Sen de tatlı severlerden biriysen bu yöresel lezzeti mutlaka denemelisin!
Kalburabastı
Türk mutfağının klasiklerinden biri olan kalburabastı, Amasya’da da sıkça yapılan ve çok sevilen şerbetli tatlılardan biri. Adını hamura şekil vermek için kullanılan kalburdan alan bu tatlıyı şekillendirmek için rende de kullanılabiliyor. Taptaze cevizlerle hazırlanan ve fırında pişirilen kalburabastı, soğuk şerbetle buluştuğunda ağızda dağılan, kıyır kıyır bir yapı kazanıyor. Geleneksel tatların arasında özel bir yeri olan kalburabastı hem nostaljik hem lezzetli bir seçenek! Amasyalıların özel sofralar için hazırladığı bu tatlıyı tatlıcılarda ve pastanelerde rahatlıkla bulabilirsin.
Hasuda Tatlısı
Hasuda tatlısı da şehrin mutfağının pratik ama lezzetli tatlılarından biri. Un helvasına benzer yapısıyla dikkat çeken bu tatlı, daha akışkan bir kıvama sahip. Tatlının yapımında nişastanın ve şekerin yanı sıra su veya süt de kullanılıyor. Özenle pişirilen bu tatlı, üzerine fındık veya ceviz serpilerek servis ediliyor. Yapımı son derece pratik olan bu lezzetin tadı hafif olduğu için tatlıyla arası pek olmayanlara harika bir çözüm sunuyor! Genellikle evlerde hazırlanan bu tatlıya, şehirdeki yöresel tatlılar sunan yerlerde de rastlayabilirsin.
Zerde
Bir pirinç tatlısı olan zerde, özel kutlamalar ve düğünler için hazırlanan geleneksel bir lezzet. Pirinç, şeker ve suyla pişirilen bu tatlıda kuş üzümü ve çam fıstığı da sıkça kullanılıyor. Parlak sarı görüntüsüyle dikkat çeken zerde, rengini içine eklenen safrandan veya zerdeçaldan alıyor. Hem görüntüsüyle hem aromasıyla sofraları şenlendiren bu tatlı, özellikle bayram sofralarında sıkça tercih ediliyor. Genellikle evlerde yapılan bu özel lezzete zaman zaman tatlıcılarda rastlamak da mümkün.
Elma Tatlısı
Kentin simgesi hâline gelen, dünyaca ünlü Amasya misket elması, tatlı tariflerine de ayrı bir lezzet katıyor. Elma tatlısı, bu özel elmaların içinin oyulup ceviz ve tarçın gibi malzemelerle doldurulduktan sonra şerbet ya da pekmez içinde pişirilmesiyle hazırlanıyor. Yoğun aromasıyla ve diri yapısıyla ilgi çeken bu tatlı hem sağlıklı hem geleneksel bir alternatif sunuyor. Misket elmasının bu özel hâlini pastanelerde ya da yöresel restoranlarda deneyimleyebilirsin.
Amasya Misket Elması
“Amasya’nın neyi meşhur?” sorusunun yanıtlarından biri elbette ki misket elması! Hoş kokusu, tatlı ve sulu yapısıyla popüler olan orta büyüklükteki bu elmalar bir tarafı kırmızı, diğer tarafı sarı/yeşil rengiyle dikkat çekiyor. Taze olarak tüketildiğinde aklı başından alan bu meyveler; sirke, tatlı ya da pekmez yapımında da yaygın olarak kullanılıyor. Buraya yolun düşerse ve mevsimiyse şehrin sembolü olan bu elmayı kesinlikle tatmalısın! Misket elmalarını manavların yanı sıra pazarlarda ve yol kenarındaki tezgâhlarda da kolayca bulabilirsin.
Amasya sadece tarih kokan sokaklarıyla ve Yeşilırmak kıyısındaki manzaralarıyla değil, zengin ve köklü mutfak kültürüyle de insanı içine çekiyor. Yüzyılların izini taşıyan tariflerle yapılan yemekler, köz kokulu kebaplar ve taze dokunuşlarla hazırlanan tatlılar… Her tabakta bir anı, her lokmada geçmişin lezzeti saklı.
Sen de bu eşsiz gastronomi deneyimini yerinde yaşamak istiyorsan Etstur’da Amasya otellerine göz atarak seyahat planını şimdiden yapabilirsin. Amasya şimdiden seni masalsı bir sofrada ağırlamaya hazır!
