Kafkaslar’ın en büyük şehri, Hazar Denizi’nin batı kıyısında yer alan Bakü’nün birbirinden güzel lezzetlerini keşfetmeye ne dersin? Cevabın “Evet.” ise tarihî sokaklarından yayılan mis gibi yemek kokularıyla baş döndüren Bakü’ye doğru keyifli bir yolculuğa çıkıyoruz!
Köklü geçmişiyle modernizmi buluşturan, Azerbaycan’ın önemli liman şehri Bakü, kendine özgü mutfak kültürüyle kalpleri fethediyor. “Bakü nasıl bir yer?” diye soruyorsan sana verebileceğimiz en doğru cevap: Köklü tarihiyle ve damak çatlatan mutfağıyla son derece etkileyici bir şehir! Hatta öyle ki kültürel birikimiyle hafızalara kazınan bu kadim şehri yalnızca mutfağı için bile ziyaret edebilirsin. Çünkü bu şehirde tattığın her yemeğin lezzeti damağında iz bırakacak. Şimdiden aklında “Bakü’nün neyi meşhur?” sorusu dolaşıyorsa hiç merak etme, seni birbirinden lezzetli yemeklerle dolu bir keşif bekliyor!
Tarihî İpek Yolu’nun üzerinde yer alan Bakü, stratejik konumuyla yüzyıllar boyunca pek çok medeniyetin buluşma noktası oldu. Hâliyle bu benzersiz şehrin Kafkaslar, Orta Asya ve Osmanlı’dan izler taşıdığını söylemek mümkün. İşte tam da bu nedenle Bakü mutfağında yer alan hemen her yemekte geçmişin ve farklı kültürlerin izleri saklı.
Şimdi biraz da Azerbaycan mutfağının karakterini oluşturan tatlardan ve detaylardan bahsedelim. Öncelikle bu mutfakta yemeklere ferahlık katan taptaze otlar, neredeyse her yemekte kendine yer buluyor. Safran, yemeklerin imzasını oluştururken kuzu ve dana etiyse ana yemeklerin baş tacı oluyor! Tendirde usul usul pişen, ağızda lokum gibi dağılan etlerin yanında bir de buz gibi bir ayran veya tatlı bir şerbet varsa tadından yenmez!
Azerbaycan mutfağını şekillendiren, sahip olduğu köklü tarihin yanı sıra bulunduğu coğrafya. Mutfağı zenginleştiren taze otlar ve baharatlar yemeklere lezzet katarken Hazar Denizi’nde yetişen balıklar, şehrin et kültürünü de şekillendirmiş.
Azerbaycan mutfağı her ne kadar Türk ve Fars mutfağından etkilense de özgünlüğünü asla kaybetmemiş. Her iki kültürden de yemekler alan bu zengin mutfak, iştah kabartıcı lezzetlerle bezeli. Gerçekten de şahlara layık şah pilavından şişe sarılmış şekilde pişirilen lüle kebabına, Azeri mantısı düşbereden gözlemeyi andıran qutaba kadar Bakü’ye özel birçok lezzet seni bekliyor.
Bakü yemek fiyatları konusunda da avantajlı bir şehir. Birazdan bahsedeceğimiz bu lezzetleri tatmak için şehrin birçok bölgesinde rastlayacağın uygun fiyatlı meşhur restoranları ziyaret edebilirsin. Geleneksel lezzetleri tatmak için otantik ve yerel mekânlar kadar şık ve fine dining üzerinde yoğunlaşmış restoranlarla da karşılaşabilirsin. Şehrin çeşitli bölgesindeki popüler mekânlara uğrayarak yerel lezzetleri tadabilirsin. Damak tadını göz önünde bulundurarak araştırmanı yapabilir, sana hitap eden yerleri kolayca bulabilirsin.
Sıcakkanlı insanları ve güzel coğrafyasıyla Azerbaycan’ın başkenti Bakü, tadı damağında kalacak eşsiz yemeklerle seni bekliyor. Eğer yolun bu büyülü coğrafyaya düşerse kendini lezzet şöleninin içinde bulmaya hazır olmalısın. Belki yediğin bir kebapta Türkiye’yi anımsayacak, belki sıcacık çayını yudumlarken yanında keyifle yediğin bir tatlıdan sonra “İyi ki buraya gelmişim!” diyeceksin. Haydi, Azerbaycan’ın baş tacı Bakü’de mutlaka denemen gereken lezzetlere doğru bir yolculuğa çıkalım.
Azerbaycan Mutfağının Tacı: Bakü’nün Geleneksel Ana Yemekleri
Azerbaycan’da gezilecek yerler arasında lezzet avcılarının uğrak noktalarından olan başkent Bakü, zengin yemek kültürüyle damaklarda unutulmaz tatlar bırakıyor. Bakü mutfağını etkileyen Kafkas coğrafyasının ana yemeklerini düşününce unutulmaz pilavların, lezzetle doldurulan dolmaların akla gelmemesi mümkün değil. Geçmişten bugüne uzanan bu lezzetler, Azerbaycan’ın zengin mutfak kültürünü de gözler önüne seriyor.
Yemeklerin vazgeçilmezi olan baharatlar Bakü mutfağını taçlandırırken meraklılarına da Azerbaycan mutfağı hakkında ipuçları veriyor. Fars mutfağının derin etkisini her zaman ocakta dumanı yükselen pilavlardan anlayabilirsin. Bakü’nün ana yemekleri lezzetli olduğu kadar etkileyici bir görüntüye de sahip. Sen de Bakü’nün bu meşhur ana yemeklerini merak ediyorsan birbirinden enfes yemeklere doğru keşfe çıkabiliriz.
Şah Pilavı
Hazırsan Azerbaycan’ın en popüler yemeklerinden olan şah pilavıyla başlayalım. Pilavsız bir Azeri mutfağı düşünmek neredeyse imkânsız! Dolayısıyla Bakü’nün en önemli yemeklerinden birinin “şah pilavı” olması elbette hiç şaşırtıcı değil. İsminin hakkını veren bu özel pilavın içinde gerçekten de yok yok.
Bayram ve düğün gibi özel günlerde pişen, yemesi oldukça keyifli pilavın en önemli özelliği pirinçlerin zerdeçalla renklendirilmesi ve üzerinin çıtır mı çıtır yufkayla kaplanmış olması. İçine koyulan kuzu eti, kuru meyve ve kestanenin lezzeti pirinçle kusursuz şekilde birleşiyor. Yufkanın çıtırtısı ve içten pişen altın rengindeki leziz pilav tam bir damak şöleni yaşatıyor!
Daha aldığın ilk lokmada seni mest edecek şah pilavını Bakü’nün en eski kısmı olan İçerişehir bölgesindeki popüler restoranlarda bulabilirsin.
Fincan Pilavı (Fisincan Plov)
Pilavın Bakü için ne kadar önemli olduğundan bahsetmiştik. Pilav bu şehirde farklı malzemelerle hazırlanıp bambaşka şekillerde karşına çıkabiliyor. Özenle hazırlanan bu geleneksel lezzetlerden biri de tatlının ve ekşinin birleşiminden oluşan, adını da hazırlanma biçiminden alan fincan pilavı.
Et, ceviz ve nar pekmeziyle buluşan pirinçler, ağızda mayhoş ve lezzetli bir tat bırakıyor. Bakü’nün yöresel yemekleri arasındaki yerini kolay kolay kaptırmayacak fincan pilavı, mutfağın parlayan yıldızı!
Adını Farsça “fesenjan” kelimesinden alan bu yemek, Bakü’de kendine has bir yorum kazanmış. Tuzlu ve ekşi dengesini sonuna kadar hissedeceğin bu meşhur pilav, özel günlerde ve bayramlarda sofraların olmazsa olmazlarından!
Yarpaq Dolması (Yaprak Dolması)
Asma yaprağından hazırlanan, zeytinyağlı yaprak sarması Türk mutfağında olur da Azeri mutfağında olmaz mı? Yumuşacık yaprağın lokum gibi kuzu kıymasıyla birleşmesiyle ortaya çıkan lezzet şölenine Bakü’de “yaprak dolması” diyorlar! Tahmin edeceğin üzere bu dolma, aslında yaprak sarmasının bu yöreye özgü bir versiyonu. “Normal sarmadan farkı ne?” diye soracak olursan iç harcının daha bol ve “dolma” adının hakkını verecek şekilde iri sarılması. Bir de yanına yoğurt eklendiğinde adeta seviye atlıyor!
Yoğurdun serinliğiyle birleşen dolma, Bakü topraklarında yediden yetmişe herkesin bayılarak yediği bir tat olarak kendini gösteriyor.
Üç Bacı Dolması (Patlıcan, Biber ve Domates Dolması)
Dolma diyarı Bakü’nün en meşhur dolmasından devam ediyoruz. Tadı damağında kalacak, üç sebzeyle hazırlanan üç bacı dolmasının harcında yine Azerbaycan’ın olmazsa olmazı pirinç var. Baharatlarla zenginleştirilmiş iç harçla buluşan sebzeler, sofralara âdeta şölen havası katıyor. Patlıcanın, biberin ve domatesin doldurulmasıyla hazırlanan üç bacı dolması, karından önce gözleri doyuruyor! Daha ilk lokmada seni mest edecek bu yöresel lezzeti denemek istersen özellikle aile restoranlarını tercih edebilirsin.
Balık veya Tavuk Levengisi
Levengi daha çok Azerbaycan’ın güneyinde dillere destan bir yemek olsa da Bakü mutfağında da önemli bir yer kaplıyor. Tavuklu ve balıklı olarak iki şekilde hazırlanan bu leziz mi leziz yemeğin iç harcında soğan, ceviz ve turşulu ekşi bir sos var. İçi harçla doldurulan etler pilavın üzerinde servis ediliyor. Etin aroması uzun pişme süresinde harcın içine işlediği için ortaya enfes bir lezzet çıkıyor.
Tatlının ve ekşinin bir araya gelerek oluşturduğu bu uyuma levengi sayesinde Nevruz Bayramı’nda denk gelebilirsin. Özellikle balık levengisi Hazar Denizi’nin meşhur kütüm balığıyla odun ateşinde pişiriliyor. Bu lezzeti Bakü’nün deniz kenarı restoranlarında denemeyi sakın unutma!
Bakü Sofralarının Olmazsa Olmazları: Çorbalar ve Hamur İşleri
Lezzet yolculuğumuza serin kış aylarında daha ilk kaşıkta içini ısıtacak, sıcak havalarda soğukluğuyla serinletecek çorbalarla devam ediyoruz. Piti aşından düşbereye kadar uzanan bu çorba serüveni, içinde biraz şifa biraz da gelenek barındırıyor.
Azerbaycan her ne kadar pilavlarıyla öne çıksa da besleyici çorbaları da günün ideal bir ilk öğünü ya da lezzetli bir akşam yemeği olabiliyor. Baklagilden yoğurda, etten sakatata kadar birçok malzemeyle zenginleşen Bakü mutfağı, seni çorbalarını denemeye davet ediyor!
Piti Aşı
Azerbaycan’ın en eski şehirlerinden olan Şeki’ye has piti aşı, Bakü’nün de popüler tatlarından biri. Bakıldığında etli bir yemek gibi duran piti aşı, önce suyuna ekmek banılarak çorba gibi tüketiliyor, daha sonra içindeki et ve nohut kaşıklanarak ana yemek gibi yeniyor.
Ana malzemelerinde kuzu eti, nohut, erik kurusu ve zerdeçal bulunan bu özel yemekte tüm malzemeler dopu adı verilen özel toprak kaplarda saatlerce kaynatılıyor. Geçmişten günümüze Azerbaycan mutfağında sağlam bir yer edinmeyi başarmış piti aşı, lezzeti kadar besleyiciliğiyle de öne çıkıyor. Bir de yanında servis edilen kızarmış ekmeklerle tüketilince lezzeti ikiye katlanıyor.
Bu doyurucu çorbaya Bakü’de “millî yemekler” sunan lokantalarda ve restoranlarda rastlayabilirsin.
Düşbere
Düşbere denince aklına klasik bir çorba değil, çok küçük parçalarla hazırlanmış mantılar gelsin! Bu yöresel yorum klasik mantıdan farklı olarak daha ufak hamur parçalarıyla hazırlanıp haşlanıyor. Bölgedeki garip bir inanışa göre bir kaşığa ne kadar çok Azeri mantısı sığarsa eve gelecek gelin de o kadar maharetli olurmuş.
İnanışın ne kadar doğru olduğunu bilmiyoruz ama kıymalı iç dolgusu, et suyunda pişen mantı hamurunun yumuşaklığıyla harika bir uyum yakaladığını gönül rahatlığıyla söyleyebiliriz. Üzerine klasik bir mantıdan farklı olarak yoğurt yerine sirke gezdirilip nane serpiliyor. Yumuşacık hamuruyla daha ilk kaşıktan itibaren damaklarda şölen yaratıyor. Bu mantıyı yöresel restoranlarda veya ev yemekleri sunan küçük işletmelerde deneyebilirsin.
Dovga
Hafif ve ferah bir başlangıç istiyorsan dovga tam yerinde bir tercih olacak. Yoğurt, pirinç, ıspanak, kişniş ve dereotu gibi bol yeşillikle hazırlanan bu çorbanın soğuk günlerde sıcaklığı, sıcak günlerdeyse hafifliği sebebiyle tercih ediliyor. Türk mutfağındaki ayran aşı çorbasıyla benzerlik gösteren dovga, son derece besleyici ve bir o kadar da lezzetli bir çorba. Dovgayı denemek için Bakü’nün ev yemekleri sunan mekânlarına uğrayabilirsin. Eğer Azerbaycan mutfağına hafif bir çorbayla başlamak istersen dovgayı listene eklemeyi unutma.
Qutab (Kutab)
Bakü’ye özgü qutab hem sabah kahvaltılarına hem akşamüstü sofralarına çok yakışan bir hamur işi. Gözlemeyi andıran qutab, incecik açılan yumurtalı hamura yarım ay şekli verilerek pişiriliyor. Bol tereyağlı hamurun içine farklı lezzetler eklenerek hazırlanıyor. Etli (et qutabı), yeşillikli (göyerti qutabı) ve balkabaklı (balqabaq qutabı) gibi çeşitleri bulunan qutab Bakü’de en fazla tüketilen yiyeceklerden.
Yanında yoğurtla, üzerine serpilmiş sumakla bu çıtır çıtır hamurun tadını doyasıya çıkarabilirsin. Şehri dolaşırken atıştırmalık arıyorsan Bakü restoranları sana bu lezzeti sunacak.
Gürcə (Gürze)
Bol yoğurtlu bir mantıya kim “Hayır.” diyebilir ki? Bakü’de de bu eşsiz lezzeti tadacağın müthiş bir yemekle seni tanıştırmak istiyoruz: gürze! Görüntü olarak düşbereye benzese de şekil bakımından örgülü ve daha özenli bir yapısı olan bu mantıya şeklini verebilmek tam bir ustalık göstergesi. Özenle hazırlanan hamurların kıymadan ve soğandan oluşan leziz iç harçla buluşması, ortaya Bakü’ye ait bambaşka bir lezzet çıkarıyor.
Üzerine gezdirilen bol tereyağı ve yoğurtsa âdeta seviye atlatıyor. Bakü’deki mekânların birçoğunda tadabileceğin gürzeyi denerken parmaklarını yememeye dikkat etmelisin!
Kükü
Gözlerini Bakü’nün güzel havasında açtıysan güne iyi bir kahvaltıyla başlamamak için hiçbir sebebin yok demektir. Bu nedenle şimdi seni, kahvaltı sofralarını rengiyle mest eden küküyle tanışmaya davet ediyoruz. Bol yeşillikle hazırlanan hamuru vejetaryenler için de harika bir seçenek. Yeşilliklerin cevizle buluştuğu kükü, kahvaltı sofralarının da ana yemeklerin de tamamlayıcısı.
İster sıcak ister soğuk yiyebileceğin bu lezzet, seni kahvaltı vakti gelince “Bakü’de ne yenir?” sorusundan kurtaracak!
Mangal Ateşinden Lezzetler: Bakü’nün Meşhur Kebapları
Ana yemek denildiğinde Bakü bir başka! Tike kebabı, lüle kebabı ve dana bastırma… Etin, sebzenin, baharatın, emeğin ve sabrın buluştuğu bu yemeklerin her lokmasında tadına doyum olmayan lezzetler saklı. Toprak testilerde ağır ağır pişen, sacın üzerinde ustalıkla kavrulan Bakü kebapları kültürün damakta bıraktığı en güzel izlerden. Hazırsan Azerbaycan’ın büyülü akşamlarını lezzetle buluşturan sofralarına birlikte uzanalım.
Tikə Kabab (Şiş Kebap)
Bakü mutfağının tartışmasız yıldızı: tike kebabı! “Şiş kebap” olarak da bilinen bu lezzet, şiş kebap mantığında pişiriliyor. Kuzu veya dana etinin soğan ve baharatlarla marine edildikten sonra şişe batırılmasıyla hazırlanan bu kebap, kömür ateşinde ağır ağır pişiyor. Ama seni şimdiden uyaralım: Mangalda ağır ağır pişince üzeri nar gibi kızaran, ağızda mangalın isli tadını bırakıp lokum gibi dağılan etler, Bakü’yü tekrar tekrar ziyaret etmen için tek başına sebep olabilir!
Bakü’nün mutfak kültüründe özel bir yeri bulunan bu kebaba közlenmiş domates, biber ve lavaşla birlikte bir de buz gibi bir ayran eşlik ederse enfes bir öğün tamamlanmış oluyor. Meşhur tike kebabını denemek için şehirdeki aile restoranlarına ve kabinetli restoranlara uğrayabilirsin.
Lülə Kabab (Lüle Kebabı)
Kebap denildiğinde aklına Doğu Anadolu’muzun enfes mutfağı geliyor olabilir. Ancak Azerbaycan da kebaplar konusunda iddialı bir ülke. Neredeyse her yemekte kullanılan kuzu eti, lüle kebabında da kıyma hâline getirilerek şişlere sarılıyor. Adının “lüle” olması da pişerken aldığı şekilden geliyor. Lüle kebabı hazırlanırken etin dağılmaması için doğru kıvamda yoğrulması ve çok sulu kalması oldukça önemli.
Adana kebaba çok benzeyen lüle kebabının temel farkı, kendine has baharatlarıyla Adana kebaptan daha az acılı olması. İster lavaşla dürüm yap ye istersen porsiyon olarak çatalla tüket!
Dana Bastırma
Lokum gibi yumuşacık bir et yemek istersen Bakü bunun için çok iyi bir tercih. Çünkü burada neredeyse her yemek, yumuşacık etlerle hazırlanıyor. Etin ince ince doğranarak hazırlanmasıyla ortaya çıkan dana bastırma da bunlardan. Dana bonfileyle yapılan bu özel yemek lezzetli bir marinasyondan geçtikten sonra pişiriliyor.
Kalabalık sofralarda boy gösteren dana bastırma Bakü’nün ana yemek konusunda neden yıldız olduğunu anlatmaya yetiyor. Çoğu Bakü restoranının menüsünde bulabileceğin dana bastırmasız bir yemek turu, biraz eksik kalabilir, bizden söylemesi!
Şirin Bir Mola: Bakü’nün Meşhur Tatlıları ve Çay Kültürü
Doyurucu yemeklerinin yanında lezzetli tatlılarla Bakü, misafirlerinin hem gözlerini hem karınlarını doyurmayı başarıyor. Azerbaycan’ın tatlı kültürü bizimkine çok benzediği için burada Türk mutfağındaki bazı tatlıların benzerlerini görmek mümkün. Şerbetlisinden sütlüsüne kadar Bakü seyahatini tatlandıracak lezzet duraklarında birbirinden özel tatlılar seni bekliyor.
Bakü Baklavası (Paxlava)
Adından da anlaşılacağı üzere Bakü baklavası, Azerbaycan mutfağının klasiklerinden. Özellikle Nevruz kutlamalarında ve bayramlarda sofraları süsleyen paxlavanın Türk baklavasından farkı, gül suyu ya da safranlı şerbet dökülen hamurunun çıtır çıtır olması. Üzerine badem veya fındık kondurularak süsleme yapılan baklavanın kalın hamuru, kolay kolay bayatlamasını da önlüyor. Bakü sokaklarını dolaşırken yorulduysan bir dilim paxlava yiyerek enerjini toplayabilirsin!
Şəkərbura (Şekerbura)
Görüntüsüyle kendine hayran bırakan şekerbura tatlısı, Nevruz sofralarının bir diğer gözdesi. Özenle hazırlanan yarım ay şeklindeki hamuru fındık veya badem ezmesi ve şekerle dolduruluyor. Üzerindeki özel şekillerse “maqqash” adını verdikleri özel bir cımbızla çıkarılıyor.
Müthiş bir emekle hazırlanan şekerburanın özel desenlerine baktığında buğday başaklarını simgelediğini görebilirsin. Bakü’de çay saatlerine eşlik edecek bir tatlı arıyorsan aranan lezzet bulunmuştur!
Qoğal (Gogal)
Azerbaycan’ın pek çok şehrinde karşılaşabileceğin qoğal çöreği, Bakü’de kendine has bir şekilde hazırlanıyor. İnce ince açılmış hamurların kat kat koyularak hazırlanmasıyla ortaya çıkan eşsiz lezzet hem tuzlu hem tatlı olarak tüketilebiliyor. Klasik çay keyfinin vazgeçilmezleri arasındaki qoğalın tuzlu ve baharatlı olanı (Şor Qoğal) güneşi şekerli olanıysa (Şirin Qoğal) ayı simgeliyor.
Karpuz Reçeli
Kardeş ülke Azerbaycan’ın kendine has mutfağıyla tanıştığına göre bazı ilginç tatlara da kapı aralamanın vakti geldi. Karpuz kabuğunun beyaz kısmının özenle kesilip kıtır kıtır olana kadar işlemlerden geçirilmesiyle hazırlanan karpuz reçeli, çayın yanına mükemmel bir eşlikçi oluyor. “Karpuzun da reçeli olur mu hiç!” diye ön yargıya kapılmadan önce mutlaka denemen gereken bir lezzet olduğunu belirtmek isteriz.
Bakü’yü adım adım gezip gastronomi duraklarının eşsiz lezzetlerini denediğine göre şimdi sıra bu lezzetleri sevdiklerinle paylaşmaya geldi! Eğer aklından “Bakü’den ne alınır?” diye geçirdiysen karpuz reçelini gönül rahatlığıyla tercih edebilirsin. İster sevdiklerine hediye olarak ver ister kendi mutfağına taşı.
Azerbaycan Çay Kültürü
Çay bizim kültürümüzde olduğu gibi Azerbaycan kültüründe de önemli bir yere sahip. Sevdiklerinle yaptığın çay sohbetleri, sıcak çayına eşlik eden tatlılar ve birbirinden farklı tatlardaki atıştırmalıklar… Bizdeki ince belli çay bardağının yerini Azerbaycan’da armudu bardaklar almış.
Misafirperverlikte ilk sıralarda yer alan Bakü halkı, mutfak kültürüyle misafirlerini mest ederken unutulmaz çay sohbetleriyle de insanın içini ısıtıyor. Bu rehberi okurken içinden “Bakü nasıl bir yer acaba?” diye geçirdiysen oraya gidip çay kültürlerini ve diğer zenginliklerini yerinde deneyimlemeni tavsiye ediyoruz. Bakü’de tattığın lezzetlere ayrı, misafire gösterilen özene ayrı hayran olacaksın.
Çorbaları içtin, yemeğini yedin, eşsiz pilavların ve dolmaların tadına baktın… Sıcacık bir çayla günü kapatırken bu büyülü toprakların sofralara taşıdığı kültürü de düşünmeden edemiyorsun. Bakü, doğal güzelliklerinin yanında keşfedilmeyi bekleyen zengin mutfak kültürüyle yüzlerce ziyaretçiyi içine çeken önemli bir şehir. Daha önce de belirttiğimiz gibi bu şehir birden fazla medeniyetin kültüründen harmanlanarak günümüze kadar ulaşan tariflere, yöresel lezzetlere, tadı damaklarda kalan tatlılara ev sahipliği yapıyor. Yediğin her bir lokmada farklı bir hikâye, farklı bir kültür ve hafızalara kazınan farklı bir tat bulacaksın.
Eğer bu yemeklerin tümünü yerinde tatmak için sabırsızlanıyorsan Bakü otellerine göz atarak seyahat planını oluşturmaya ne dersin? Etstur sayesinde Bakü uçak biletini saniyeler içinde alabilir, Azerbaycan’ın benzersiz tatlarını keşfetmek için ilk adımı atabilirsin. Yolculuğunu dilediğin gibi planlamak için dilersen Bakü otobüs bileti seçeneklerini de inceleyebilirsin. Hadi, bir an önce Kafkaslar’ın eşsiz şehri Bakü için gastronomik rotanı oluştur!
